Keman Bakımı

Bir müzik aleti öğrenmek kadar önemli bir konu varsa o da çalınan enstrumanın temizlik ve bakım işlemlerini sorunsuz yapabilmeyi bilmek olacaktır. Kemanda aynı diğer gitar, çello, piyano ve diğer enstrumanlar gibi belli periyotlarda bakım ve temizlik işlemi uygulanması gereken enstrumanlardan bir tanesidir. Keman Bakımı adlı makalemizle birlikte siz de profesyonel bakım ve temizlik uygulamalarını madde madde şeklinde öğrenip, uygulayabileceksiniz.

Gelelim yazımızda hangi başlıklara değindiğimizi açıklamaya;

♦ Keman nasıl temizlenir?
♦ Keman tozu
♦ Keman temizleme solüsyonu

Keman Bakımı Nasıl Yapılır?

Keman temizlik ve bakımı günlük, aylık ve yıllık olmak üzere 3 periyot halinde düzenli olarak gerçekleştirilmeli ve yalnızca keman değil aynı zamanda üzerinde bulunan tel ve ses çıkarmaya yardımcı aparat olan arşenin de bakım-onarımı düzenli olarak gerçekleştirilmelidir.

Eğer ki yazımızda belirttiğimiz aşamaları eksiksiz olarak uygularsanız kemanınızın görüntüsünde ve sesinde gözle görülür %100 bir fark yaratabilirsiniz. Ayrıca bu işlemleri kimseye ihtiyaç duymadan gerçekleştirebilir ve ödeyeceğiniz ciddi meblalarda paralardan da tasarruf sağlayabilirsiniz!

Gelelim keman bakımına başlamadan önce baş ucunuzda bulunması gereken olmazsa olmaz malzemelerimize;

• Pamuk
• Badem yağı
• Makine yağı
• Keman temizleme sıvısı (viol)
• Keman temizleme bezi (fiber bez)
• Pirinç
• Bebek pudrası

Günlük Keman Temizliği Nasıl Yapılır?

Keman çalanların bildiği üzere keman tozu, sık sık gövde üzerinde yer eden, zamanla burada katılaşmaya başlayan ve ilk etapta kemanın görüntüsünü, uzun süre bakılmaması durumunda da kemanın sesine olumsuz etki eden bir faktördür.

Yapılacak günlük keman temizliği ön kapakta bulunan reçinenin temizlenmesini ve bu sayede daha güzel bir görüntü elde edilmesini sağlayacaktır. Ayrıca bu işlemi uygulayarak ilerleyen süreçte kemanın ön kapağında oluşabilecek cila atması vb. sorunların da önüne geçebilirsiniz.

• Malzeme listemizde olan fiber bez yardımıyla kemanın ön, arka ve yan bölgeleri bastırılmadan silinir. Bu bezin fiber ya da pamuklu tercih edilmesi kemanın çizilmemesi açısından çok önemlidir.
  
  
• Eğer ki reçine (keman tozu) kalıntıları uzun zamandır silinmiyorsa ve yüzeye yapışma durumu söz konusuysa bu bezler çok az nemlendirilebilir ve bu şekilde silme işlemi gerçekleştirilir. Eğer ki fiber ya da pamuklu beziniz yoksa ‘alkolsüz’ ıslak mendille aynı silme durumunu gerçekleştirebilirsiniz.
  
  
• Bezin ya da mendilin girmediği bölümlerin (burgu araları, kuyruğun altı vb.) tozdan arındırılması içinse kulak temizleme çubuklarından ya da sivri ucu olmayan ince bir aparattan yardım alabilir ve bu aralara kolaylıkla ulaşım sağlayarak kusursuz bir keman temizliği yapabilirsiniz.

Önemli Not: Kullanılacak ıslak mendilin muhakkak alkolsüz tercih edilmesi gerekmektedir. Alkol, kemanın üzerinde bulunan özel cilanın aşınmasına ve bu sayede gövde üzerinde renk atması, cilanın bozulması gibi sorunlarla karşı karşıya kalmanıza sebebiyet vermektedir.

Önemli Not2: Keman hassas bir müzik aletidir, bu yüzden bezle silme işlemi baskı uygulamadan yüzeysel şekilde gerçekleştirilmelidir. Aksi takdirde kapak üzerinde göçme, ya da minik ezilmeler meydana gelebilmektedir.

Aylık Keman Bakımı Nasıl Yapılır?

Bu aşamada malzeme listemizde yer alan bütün malzemelerin kullanılması gerekmektedir. Bu maddemiz aylık keman bakımı olarak adlandırılsa da, eğer ki günlük keman temizliği aşamalarını aksatmadan yapıyorsanız ortalama bu bakım süresini 1-3 ay arasında yapabilir, 3 aydan sonrasında süreyi geciktirmemelisiniz.

Aylık keman bakımı aşamaları;

• Kemanın ön, arka kapak ve yanlıklarının hem tamamen keman tozundan arındırılması hem de ağacın beslenerek ilerleyen süreçte sesini daha güzelleşmesi için badem yağının kullanılması faydalı olacaktır. Az bir pamuk üzerine 1-2 damla kadar badem yağı damlatıp, bunu kemanın tüm ahşap yüzeyine yedirerek sürebilirsiniz.
  
  
• Kemanın iç bölgesini tam anlamıyla göremesekte çevresel toz, nem vb. faktörler bu bölgeninde kirlenmesini sağlamaktadır. Buranın temizlenmesi için pirinç en iyi yardımcıdır. Yaklaşık 1 avuç kadar pirinç kemanın ön yüzündeki f deliklerinden içeri atılmalı ve içerideki tozun temizlenmesi için iyice sağ-sol yönünde bir kaç dakika sallanmalıdır.
  
  
• Ortamdaki neminde arındırılması için 1-2 gün daha pirinçler bekletilip, sonra sallayarak dışarı çıkarma işlemi uygulanmalıdır. Pirinçlerin içeride kalması kemanınız için herhangi bir zarar teşkil etmese de çıkarmamanız durumunda çalım esnasında pirinçlerin kıpırdama sesi size rahatsızlık verebilir. 🙂
  
  
• Kemanın tellerinin istenen frekanstaki seslere ayarlanması için yapılan ufak ses değişimleri fix üzerinden yapılmaktadır. Bu bölüm kemanın hatasız ses verebilmesi için hayati önem taşıyor desek yeridir. Sık kullanımdan kaynaklı olarak fix bölümünde ise sertleşme meydana gelebilmektedir.  Bu sorunların ortadan kalkması için bir-iki damla makine yağı fixler çıkartılıp, yuvarlağa damlatılmalı, ayrıca çıkan fikslerin döndürüldüğü alanlarda yine bu yağa batırılmalıdır. Böylece artık fiksleri döndürme aşamasında bir problem yaşamadığınızı rahatlıkla gözlemleyebilirsiniz.
  
  
• Keman akordunun yapıldığı bir diğer bölüm ise burgu (kulak) kısmıdır. Keman sık sık akort edilmesi gerektiği için bu akort çubuklarının yuvasında zamanla gevşeme gerçekleşebilmektedir ve bu durumda akordun tutmaması gibi durumlara sebebiyet vermektedir. Gevşemenin önlenmesi adına burguların çevresinin bebek pudrasıyla pudralanması ve tekrar yerine takılması sorunun çözümü için yeterli olacaktır.

Not: Makine yağı gibi kimyasal içeren maddeler keman yüzeyinde ciddi yıpranmalara sebep olmaktadır. Bu maddelerin yüzeyle temas etmemesi için, uygulama esnasında yüzeye bir bez serilmesi olası riskleri ortadan kaldırmanıza yardımcı olacaktır.

Yıllık Keman Bakımı Nasıl Yapılır?

Bu işlem profesyonel kişiler tarafından yapılması gereken parça değişimi, revize vb. işlemleri kapsamaktadır. Eğer ki profesyonel bilgiye sahip değilseniz mutlaka keman yapım ustalarından (luthier) yardım almanız gerekmektedir. Yıllık olarak gerçekleştireceğiniz bu bakım-onarım işlemiyle uzun yıllar boyunca kemanınızı sorunsuz kullanabilir ve kemanınıza ekstra katma değer sağlayabilirsiniz.

Bu işlemde yer alan bazı konu başlıkları şunlardır;

• Keman yayının kıl değişimi ve yayın ahşabının düzleştirilmesi.
• Eğer keman yüzeyinde kırık ya da çatlak varsa, bu alanın uygun yapıştırıcılarla onarılması.
• Keman klavyesinde tellerin uyguladığı bir baskılardan dolayı yıpranma varsa tesviye işlemi uygulanarak düzleştirilmesi.
• Kemanın yapısına uygun cilanın yenilenmesi vb.

Keman Teli Nasıl Temizlenir?

Keman teli, kemandan çıkan sesi performansına direkt olarak etki eden faktörlerdendir. Eğer ki kalitesiz bir keman teli kullanıyorsanız yaklaşık 3 ay, kaliteli bir keman teli kullanıyorsanız da 6-8 ay arasında mutlaka tel değişimi sağlamalısınız. Keman tellerini nasıl değiştireceğinizi bu makale ile 5 dakika içerisinde öğrenebilirsiniz; https://www.yuzdeyuzsanat.com/keman-teli-nasil-takilir/

Keman çalan kişilerin genellikle tel temizliğine dikkat etmemesi durumunda hem sesin kalitesi bozulmakta hem de telin kullanım süresi oldukça azalmakta ve tellerde kopmalar meydana gelmektedir. Dolayısıyla keman temizliği konusunda en çok dikkat edilmesi gereken konu başlıklarından bir tanesi de budur.

• Teller sürekli yay ile temas halinde bulunmalarından kaynaklı olarak sürekli keman tozu adı verilen reçineye maruz kalmaktadırlar. Bu yapışkan madde zamanla tellere yapışmakta ve çalım esnasında gıcırtı, verimsiz ses alma gibi konulara neden olabilmektedir. Bu sorunu basitçe alkolsüz ıslak mendil yardımıyla çözebilir, telleri silerken kopmaması için akordu gevşetebilirsiniz.
  
  
• Teller nemli bir bezle silindikten sonra hemen kuru bir bezle üzerindeki nemden arındırılmalıdır. Yine kuru bir bezle telleri silebilir, kalıntıların çıkmaması durumunda hafifçe tel üzerinde kazıma yapabilirsiniz. Ancak kazımayı yaparken tel sarımının bozulmaması için oldukça dikkatli davranmanız gerektiğini unutmamalısınız.

Keman Yayı Nasıl Temizlenir?

Keman yayının ahşap bölgesi zamanla yörüngesinden sapabilir ve böylece yayda yamulmalar meydana gelebilmektedir. Bu tip bir durum sonrasında yayın dengesinde bozulmalar olacağından dolayı, çalım konusunda yayı kullanmakta zorlanabilirsiniz.

Ayrıca elin arşenin kıl bölgesine temas etmesiyle birlikte de zaman içerisinde kararmalar oluşmakta ve bu kararan alanlar yayın performansını olumsuz yönde etkilemektedir. Keman yayı bakımı bu tip durumların önüne geçmenizi sağlayarak, yayınızın kullanım ömrünü arttırmanızı sağlayacaktır.

İşte keman yayı bakımı aşamaları;

• Yayın kısa sürede yamulmasını önlemek adına arşenin en alt noktasında bulunan vidadan çalışma yapılmadığı süreçte gevşetme işleminin uygulanması gerekmektedir. Bu hem yayınızın kopmasını azaltacak hem de ahşap bölgedeki deformasyonu minimum seviyeye indirecektir.
  
  
• Keman kıllarındaki kararmayı geçirmek adına, kıllar arşeden çıkarılıp hafif ılık sabunlu bir suda belli bir süre bekletilmeli, ardından oluşan kirler el yardımıyla baskı uygulamadan çıkarılmalıdır. Yayı tekrar kullanmaya başlamadan önce mutlaka iyice kurutmanızı tavsiye ediyoruz!
  
  
• Arşenin sıkılık-gevşeklik ayarının yapıldığı vida sık kullanıma bağlı olarak zaman içerisinde zor çevrilebilir bir hal almaktadır. Bu durum yayın ayarının yapılmasını oldukça zor bir hale getirmektedir. Bu tip bir durumla karşı karşıya kalmamak adına bu vidayı çevirerek yerinden çıkarabilir ve sonrasına kuru bir bezle sildikten sonra, makine yağıyla hafifçe yağlayabilirsiniz.
  
  
• Ayrıca keman satın aldığınızda yanında mutlaka verilen reçine adındaki maddeyi, her çalışmanızdan önce yayınıza yedirerek sürmeniz yayınızın tellerini besleyecek ve daha uzun süre verimli ses almanızı sağlayacaktır. Reçineyi ilk kez kullanacaksanız yüzeyini törpülemeyi de unutmamalısınız. 🙂

♦ İzmir’in en iyi keman kursundan eğitim almak ve keman çalmayı en doğru ve kolay şekliyle öğrenmek için hemen tıkla, kısa süreli kampanyaları kaçırma!;
https://www.yuzdeyuzsanat.com/keman-kursu-izmir/

Keman bakımı makalemizde keman nasıl temizlenir detaylı bir şekilde anlattık ve kemanınızın daha iyi performans göstermesi için uygulanması gerekenleri madde madde açıkladık. Yazımızı buraya kadar okuduysanız artık profesyonel bir keman temizliği nasıl yapılır biliyorsunuz demektir. Bir sonraki makalelerde görüşmek üzere!